بخشی از مطلب
فتح ايران توسط مسلمانان در قرن هفتم ميلادي مصادف با قرون وسطي در اروپا اتفاق افتاد. علل شكست ساسانيان در مقابل اعراب: مسلمانان در مقابل نظام كاستي ساساني، جهانبيني برابري و برادري را ارائه مي كنند. شار بيروني (ربض) عليه شار مياني(شارستان) و دژ حكومتي 
 
(كهن دژ) قيام مي كند. قيام ربض بر عليه شارستان و كهندژ در واقع قيام عليه نظام كاستي است كه نزديك به چهار قرن بر ايران آن روزگاران حكومت كرد. اين فتح عملا" به رهايي جامعه ايلي از قيد دو جامعه روستايي و شهري مي انجامد. فرو پاشي سازمان شهري دولت ساساني نيرويي را رها مي كندكه حدود چهارصد سال تحت قيد اين سازمان گرفتار آمده بود. جامعه ايلي با رجعت به سازمان دودماني كهن خود و رهايي از قيودي كه در عصر دولت ساساني رخ مي دهد، استقلال خود را از جامعه به هم پيوسته شهري و روستايي اعلام كرده و از اين پس سعي بر آن دارد كه بر آنها استيلا يابد." 1 
 
در جهان بيني اسلامي كسي بر ديگري برتري ندارد و نژاد و طبقه بنديهاي اجتماعي براي امت اسلامي اهميت ندارد، پس مفهوم امت به جاي شهروند شكل مي گيرد و شهر و روستا هيچ تعارضي با هم ندارند. اما پس از سيطره اعراب بر ايران در زمان حكومت اموي و عباسي مفهوم امت اسلامي تغيير مي كند و طبقه بندي احيا مي شود كه مبناي آن نژاد عرب و عجم مي باشد. احياي مفاهيم نظام كاستي زمينه انقلابات مردمي در ايران و تشكيل حكومتهاي محلي را فراهم مي كند. "عربان در كجاي ايران جايگزين شدند؟ آشكار است كه اينان بر جاي پاي يونانيان زمان اسكندر و ديگر اقوام كه مي خواستند نجد ايران را در دست داشته باشند، مي رفتند
 
 
در فارس و ماد گروه چنداني جايگزين نشدند. زيرا اين استانها به ويژه فارس پس از سركوبي شورشهايش و بستن پيمان تا مدتها آرام و نيز بيشتر غير مسلمان ماندند. در شمال، قزوين بر سر راه خراسان بود و ضروري بود كه پادگاني براي پيكار با ديلمان مردم كوهستاني رشته كوههاي البرز در آنجا برپا شود. در اردبيل مركز آذربايجان كه پاسگاهي به شمار مي رفت، در برابر قفقاز نيز عربان فراهم آمدند.گويا در بسياري از شهرهاي خراسان پادگانهاي اعراب جاي داشتند. اما پادگانهاي بزرگ عربان در جانب مشرق مرو بود. سيستان نيز استاني مرزي بود و عربان براي دفاع از سرزمينهاي پشت سرشان و همچنين براي گسترش قلمرو اسلام بسوي مشرق در آنجا مستقر شدند 
 
تحولات اقتصادي: "اورنامرف هكنآرب هولاع اريز ؛دش طاطحنا راچد يرجه مود و لوا نرق رد روشك داصتقا هرادا يارب ديفم و رث ؤم يشور هب يفاك دح هب ديدج ناي ياهنيمزرس زا ار هدش ذخا ياه هيزج و اهجارخ زا يميظغ شخب اي همه شيبامك و دندوبن انشآ هدش فرصت ياهنيمزرسدندرك يم جراخ روبزم ،تماخو رب نآ زا يشان تاشاشتغا و اهيريگرد و مدرم شروش و نارومأم زا يضعب هدافتسا ءوسدوزفا يم عاضوا ." 3 " افلخ همه هيما ينب هرود رد هدش فرصت ياهنيمزرس مدرم لواپچ و تراغ هب ماكح مومع و اهنآ رفن كي زا ريغب هك نآ ياج هب ار مدرم تراغ زا لصاح يياراد و دنتخادرپ يمم هب تفلاخ هاگتسد رتشيب هچره لمجت تهج رد ،دنرب راك هب اهنيمزرس نامه ينادابآ هار رددندناسر يم فرص. يگنوگچ دروم رد نايسابع شور دنتخادرپ يم نانآ يبوكرس هب مدرم تمواقم اب ندش هجاوم تروص رد شيپ هرود لثم و تفاي همادا هتشذگ دننام شيبامك هيزجو جارخ تفايرد." 
 
4 " خلفا بر خلاف قوانين و مقررات اسلامي و به منظور كسب درآمد بيشتر به اخذ جزيه از تازه مسلمانان ادامه داده و ثروتهاي هنگفت و افسانه اي براي خود و اطرافيانشان تدارك مي ديدند." 5 " در دوران سلسله ساساني عايدات دولت از دو قسم ماليات تأمين مي شد؛ يكي عبارت بود از خراگ يا ماليات ارضي و ديگري گزيت يا ماليات سرانه. در دوران تسلط مسلمين، خراگ به صورت خراج و گزيت به صورت جزيه درآمد. مسلمين در دوران تسلط خود بر ايران، ماليات ارضي را به طور محسوسي افزايش دادند. پس از تسخير ايران توسط مسلمين تا چند سال فاتحان اسلام وصول مالياتها را به دهقانان يا همان خرده مالكين زمان ساسانيان كه به دين مقدس اسلام مشرف شده بودند محول كردند. بديهي است كه اين مأموريت براي دهقانان خالي از منفعت نبود، زيرا ضمن وصول ماليات سهم قابل ملاحظه اي از محصولات كشاورزي عايد آنها مي گرديد. 
 
سنگيني وصول ماليات تمامي بر دوش ناتوان كشاورزان بود زيرا در زمان تسلط حكام بني اميه بر سرزمينهاي ايران بيش از زمان گذشته از كشاورزان بيگاري مي كشيدند ، در اين زمان قسمت بزرگي از اراضي كه صاحبان آنها عليه مسلمين جنگيده بودند و املاك سابق دودمان ساساني به مالكيت مسلمين (فيء) درآمد كه در حقيقت دولت اسلامي مالك سرزمينهاي نام برده شد. گذشته از ماليات وسيعي كه در تصرف دولت اسلامي بود، مالكيت خصوصي ديگري وجود داشت كه در تصرف سرمايه داران بزرگ بود.در جوار اين اراضي زمينهاي ديگري وجود داشت كه در مالكيت دهقاناني بود كه طبق پيماني اطاعت مسلمين را گردن نهاده بودند. 
 
نارضايي توده مردم از سلطه خلفاي بني اميه زودتر از آنچه انتظار مي رفت ايران آشكار گرديد. سران عرب كه احتمال شورش اهالي ايران را بر ضد حكومت جابرانه خلفاي بني اميه پيش بيني مي كردند كوشيدند كه نه تنها در شهرهاي بزرگ بلكه در شهرهاي كوچك هم پادگانهايي داشته باشند، گذشته از اين مي كوشيدند كه در مراكز مهم و حساس ايران عده اي از اعراب سكونت دائمي اختيار كنند و در تعقيب همين سياست و نقشه بود كه در زمان خلفاي بني اميه قريب پنجاه هزار سپاهي عرب با خانواده هاي خود در شهرهاي بزرگ ايران ساكن شدند." 6 
 
 
"ايرانيان مسلمان از مساوات اقتصادي و اجتماعي با عربهاي مسلمان ،چنانكه انتظار داشتند، برخوردار نشدند بلكه مقام اجتماعي آنها را نيز تا حد موالي تنزل داده بودند؛ حال آنكه خود را نماينده فرهنگي كهن تر و والاتر از تمدن و فرهنگ فاتحان مي دانستند و اين حقيقتي بود كه عربها نيز بدان معترف بودند.اغلب مخالفين بني اميه در متصرفات شرقي آنها يعني در ايران مي زيستند. در همين زمان تمدن و فرهنگ ايراني در خراسان خيلي قوي و از پارهاي جهات حتي بهتر و پيشرفته تر از دوران ساساني بود. زيرا تعصبات دوره پيش خيلي تغيير يافته و روحيه اعراب مهاجر خراسان را نيز تحت تأثير خود قرار داده بود. ساكنين اين نواحي به ويژه اهالي ماوراءالنهر هر چند يكبار عليه آنها قيام مي كردند كه سرانجام به سقوط بني اميه منتهي شد." 7 
 
قاجار
 
ضعف در اداره حکومت
سست شدن پایه های اقتصاد کشور
عدم توجه به کشاورزی و صنایع داخلی
واگذار کردن امتیازاتی به کشورهای استعمارگری چون روسیه و انگلستان و اخذ وام توسط سران قاجار از آنان
 
 
رابطه سالم با کشورهای غربی در زمان صفویه
 
شهرها موقعیت و وضعیت برای رشد نداشتند
 بدلیل عدم اشاعه بهداشت و افزایش نرخ مرگ ومیر هنوز سرریز جمعیتی در روستاها به وجود نیامده بود
در شهرها آنچه که بتواند قطب جاذب عمل کند و یا انچه که مانند کارخانجات صنعتی و یا امور ساختمانی و خدماتی بتواند نیروی کار روستایی را به طرف خود بکشاند وجود نداشت به عبارت دیگر اختلاف سطح زندگی و در آمد بین دوجامعه شهری و روستایی زیاد نبود
و.....