شعاع عملکردی کاربری مذهبی شهر سده
سده
 
شعاع عملکردی کاربری مذهبی شهر سده
 
بخشی از مطالب:
 
این شهر و نواحی اطراف آن یکی از مهم‌ترین شکارگاه‌های پادشاهان ایران باستان بوده و تپه‌هایی باستانی در پیرامون این شهر دیده می‌شود.تفرج گاه‌های اصلی آن چشمه قدمگاه، آبشار تنگ براق سده و دریاچه سد ملاصدرا است. مردم این شهر لرزبان هستند.
سده شهری است در شمال استان فارس و در جنوب ایران. سَده نام قدیمی دشتی است که قدمت آن به هزاره ۵ قبل از میلاد می‌رسد.
جغرافیای شهر سده
 
سده حدود ۱۲۵ کیلومتری شمال شرق شیراز قرار دارد.
 
از لحاظ تقسیمات اداری داری شهرداری، بخشداری، کمیته امداد، دانشگاه آزاد اسلامی، راهنمایی و رانندگی، اداره دارایی، تأمین اجتماعی، اداره برق، بهزیستی، بانک‌های ملی و کشاورزی، کتابخانه عمومی، تربیت بدنی، آموزش و پرورش، ثبت احوال، خدمات کشاورزی، مخابرات و دفتر پست، منطقه انتظامی، پاسگاه انتظامی، آتش‌نشانی، پمپ بنزین، هلال احمر و … می‌باشد.
 
همچنین از لحاظ امکانات بهداشتی درمانی دارای یک بیمارستان، درمانگاه شبانه‌روزی، مرکز فوریت‌های پزشکی بین جاده‌ای ۱۱۵، و مراکز و خانه‌های بهداشت و زایشگاه می‌باشد.
 
پیشه اصلی مردم سده کشاورزی است و محصولات تولیدی شامل گندم، لوبیا، نخود، عدس و … می‌باشد. کشاورزی از مشاغل اصلی اهالی این شهر می‌باشد. محصولات عمده آن‌ها لوبیا و گندم می‌باشد. محصول لوبیای این منطقه یکی از مرغوب‌ترین محصولات لوبیای ایران محسوب می‌شود. لوبیا چیتی بیشتر از همه انواع لوبیا کشت می‌شود.
 
ده درصد حبوبات کشور در این ناحیه تولید می‌شود.
 
در آینده از نزدیکی این شهر آزادراه شیراز-اصفهان عبور خواهد کرد. همچنین کار مطالعاتی احداث راه آهن یاسوج-یزد نیز شروع شده‌است. این خط آهن از کنار شهر سده خواهد گذشت. جاده طریق الزضا (جاده اهواز – یزد) نیز از سده می‌گذرد.
 
تفرج گاه‌های اصلی آن چشمه قدمگاه (محل عبور علی بن موسی‌الرضا در مسیر حرکت به سوی مر)، آبشار تنگ براق سده و دریاچه سد ملاصدرا است
قدمت تاریخی شهر سده
 
سده در ۳۳۱ قبل از میلاد مسیح دروازه پارس و پرسپولیس محسوب می‌شد. اسکندر مقدونی برای حمله به پرسپولیس از سده رد شد و آنجا را نیز به آتش کشید. در زمان حمله مغول‌ها بسیاری از کتاب‌ها و اسناد مربوط به این دشت مهم به آتش کشیده شد و به همین خاطر بسیار اندک در مورد این دشت اطلاعات کتبی قدیمی در دسترس می‌باشد. سده یکی از مهم‌ترین شکارگاهای پادشاهان ایران باستان بود و تپه‌های باستانی هم در این شهر دیده می‌شود.
تپه باستانی مهر علی فارسی و آب دریاچه سد ملاصدرا
تخریب دیواره خشتی تپه باستانی مهر علی فارسی توسط آب دریاچه سد ملاصدرا
 
سده دارای مکانهای تاریخی از قبیل «تل مهر علی فارسی» و «تل نقاره خانه» با قدمتی بیش از ۷ هزار سال است. بر اساس قدمت اشیای پیدا شده توسط اداره میراث فرهنگی استان فارس در تل مهر علی فارسی، به احتمال زیاد و به‌دلیل نزدیکی این دشت بکر به پایتخت دو امپراتوری مهم هخامنشیان و ساسانیان برخی از جشنهای شاهنشاهی مربوط به دوره هخامنشیان و ساسانیان موسوم به سده در این مکان برگزار می‌شده‌است.
 
در کوه‌های سده خرابه‌هایی از کلبه‌های سنگی موسوم به خرف خانه یا خرفت خانه وجود دارد، خرفت خانه خرابه‌هایی از کلبه سنگی بسیار کوچکی هستند که احتمالاً در گذشته ایلهای باستانی قبل از کوچ پیرهای قبیله خود را همراه با کمی آب و غذا در آن رها می‌کردند و سپس کوچ می‌کردند.