نقشه اتوکدی برش عرضی خیابان
 
نقشه اتوکدی برش عرضی خیابان
بخشی از مطالب:
 
خیابان ساده‌ترین جزء و عنصر فرم شهری است. خیابان موجودیتی فیزیکی است که نه تنها ساختمان‌هایی را که آن را تعریف می‌کنند بلکه اجتماع نگهدارنده آن را به هم می‌پیوندد و یکپارچه می‌نماید. عمده‌ترین اختلاف نظرها در تفکرات طراحی شهری مربوط به شیوه نگرش به خیابان است. از سویی، فرایند شناخت شهرها بسیار پرهزینه است.
خیابان (در ایران) یا سَرَک (در افغانستان) نوعی گذرگاه ارتباط دهنده، و اغلب قسمتی از بافت شهری
 
می‌باشد که محل تردد یا عبور وسایل نقلیه یا عابرین است. در فضاهای شهری، خیابان‌ها جزء اموال
 
عمومی شهرداری‌ها به‌شمار می‌آیند. به ساخت خیابان‌های جدید برای شهر و روستاها، خیابان‌کشی می‌گویند.
در دو سوی خیابان‌ها معمولاً پیاده‌روهایی ساخته می‌شود که با جدول‌هایی از بخش سواره‌رو جدا می‌شوند.
 
خط‌کشی عابر پیاده، چراغ قرمز، و جوی آب و شبکه‌های فلزی بر روی جوی‌ها از تأسیساتی است که در بسیاری
 
از خیابان‌ها دیده می‌شود.
در سطوح زیرین بسیاری از خیابان‌ها، برخی از تأسیسات شهری قرار گرفته از قبیل لوله‌های آب‌رسانی، خطوط برق
 
و لوله‌های فاضلاب و غیره. زمانی که این تأسیسات نیاز به ترمیم یا تعمیر داشته باشد، بخشی از آسفالت خیابان‌ها
 
به صورت نواره‌ای در مسیر این تأسیسات برداشته می‌شود، به این بخش، نوار حفاری گفته می‌شود. تراش روکش
 
و شیارزنی آسفالت با دستگاه‌هایی نظیر دستگاه ویرتگن انجام می‌شود. پس از انجام تعمیرات، بر روی نوار حفاری
 
آسفالت جدیدی ریخته می‌شود و با غلتک آن را مرمت و لکه‌گیری می‌کنند.
خیابان‌ها با عرض‌های مختلف ساخته می‌شوند و گاه اندازه پهنای خیابان در نام آن خیابان بازتاب می‌یابد، مانند خیابان
 
بیست‌متری، سی‌متری و غیره (برای نمونه خیابان سی متری جی در غرب تهران). در بخش‌هایی از بافت‌های قدیمی‌تر برخی شهرها شهرداری‌ها تصمیم به ایجاد پهنای بیشتر برای روان‌سازی تردد در خیابان می‌کنند که به این کار تَعریض خیابان می‌گویند. تعریض خیابان‌ها از طریق مقرر کردن استاندارد جدیدی برای پهنای پیاده‌روها برای ساخت‌وسازهای جدید انجام می‌شود و برای این کار عملیاتی نیز به نام عملیات تَمَلٌُک به منظور خرید برخی واحدهای مسکونی در مسیر تعریض توسط شهرداری صورت می‌گیرد
 
ناصرالدین شاه پس از بازگشت از سفر اول فرنگستان به خیال احداث خیابانی مانند «شانزه‌لیزه» در تهران به عنوان «دارالخلافه» افتاد و دستور داد که از میان باغ مصفای لاله‌زار خیابان بکشند، زمین‌های اطراف خیابان نیز میان «مقربین درگاه» تقسیم شد.∗
 
بعدها در دورهٔ پهلوی خوانندگان موسیقی عامیانهٔ ایران مانند مهوش، آفت، قاسم جبلی، تاجیک، روح‌پرور، علی نظری، آغاسی، سوسن و ایرج حبیبی همگی در لاله‌زار به روی صحنه می‌رفتند.